Evaluatie, snorkelen en zout!

Vandaag is het tijd voor een tussentijdse evaluatie van onze bevindingen tot nu toe. We gaan bekijken of met de inzichten die we nu hebben verworven al een begin van een masterplan kan worden gemaakt. Om 8.30 staat Pieter van Loon voor de deur: hij is een ervaren landschapsarchitect die voor een ander project op het eiland is: www.hollandschap.nl Pieter kent de Antillen heel goed en heeft meerdere ontwerpen gemaakt op onder andere Curaçao. Johan Vlug heeft ons met hem in verbinding gebracht zodat we toch een beetje coaching hebben op het eiland....
Als een echte Johan Vlug loodst hij ons met ferme hand door de do's en don'ts van ons gebied. Onze input en zijn inzicht leidt al snel tot een aantal belangrijke beslissingen die we zullen moeten nemen. We spreken na drie uur brainstormen af nog voor ons vertrek een tekening te zullen maken......we gaan ons best doen!

traditionele cactushaag (trankero) van de Yatu-cactus voor een kunuku soms ook toegepast bij tuinen in woonwijken

Francisca is jarig en onze nieuwe vrienden op Bonaire, het echtpaar waar we gisteren op bezoek waren, hebben ons uitgenodigd voor de lunch aan het Lac, de azuurblauwe baai die omringd wordt door mangrovebossen. Tijd voor een beetje ontspanning dus, maar de opdracht laat ons geen moment los (....) we nemen alles wat we zien in ons op en proberen het te verwerken tot hapklare brokken die we voor ons ontwerp kunnen inzetten.

identieke Piet Boon Villa's op Punt Vierkant: beton en prachtige muren muren van koraalsteen bepalen het stijlvolle maar forse beeld

Eerst nemen we nog even een duik in de privé-baai op Punt Vierkant, dat inmiddels wel Piet Boonwijk mag gaan heten. Zo langzamerhand bepalen deze groot opgezette luxe wit en grijs gestuukte vierkante villa's het beeld in de wijk. We bestuderen uitvoerig de schaal, maatvoering en landschappelijke inpassing van deze villa's. De tuinen blijven jammer grotendeels achter hoge muren (gemiddeld zo'n 2 meter of hoger) verscholen, maar hier en daar steken palmbomen en cactussen fier omhoog.....Ook op andere plaatsen op het eiland verschijnen gebouwen met zijn typische signatuur: we zagen al een restaurant in aanbouw en ook een sloop/bouwplaats waar een strandpaviljoen moet verschijnen. Dat wordt ongetwijfeld de plek om gezien te worden......




Ik snorkel voor het eerst in mijn leven en zwem van koraalkamer naar koraalkamer...het is inderdaad een toverachtig landschap op zich. 


Bij Lac Bay, een paradijselijke plek, liggen Kontiki Beach Club en het Sorobon Hotel. Dit laatste hotel was vroeger een naturistenhotel maar wordt nu omgevormd tot resort. Aan de zeekant beschermt een massief koraalrif het mangrovebos van Lac Bay. De buitenzijde van het rif is een spectaculaire duikplaats waar je haaien, tarpons, grote zeebaarzen en roggen kan zien. De binnenkant van het rif is een van de mooiste snorkelplaatsen van Bonaire. Tussen het barrièrerif en het mangrovebos bevinden zich uitgestrekte zeegrasvelden. Een belangrijke milieu voor de grote Conch schelpen (Karko's ) en veel andere jonge dieren zoals baby roggen, kreeften en babyzeepaardjes. Het zeegras heeft ook een belangrijke functie: het filtert het water in Lac Bay. 


Juist op deze prachtige plek botsen de toeristenbelangen en de natuurbelangen het sterkst. We spreken na een heerlijk maal van de 'wahoo'-vis de eigenaar van Kontiki, die zijn accommodatie graag op ecologische wijze (de zogenaamde 'ecolodges' ) zou willen uitbreiden. De ambtelijke molens draaien echter langzaam: sinds kort bestaat er voor Bonaire een heuse MER-verplichting en dat zal juist in dit kwetsbare gebied bepaald geen gemakkelijke opgave zijn. Het is een dilemma: toerisme is van levensbelang op dit eiland maar toerisme is geheel afhankelijk van de kwaliteit van de natuur......ga er maar aan staan als overheid.....

slavenhuisjes van de witte zoutpan: piepklein, pijnlijk en toch ook prachtig

Terug rijden we via de zuidkant van het eiland, waar de spectaculaire zoutmeren en zoutpannen en dat vrijwel op zeeniveau ligt: Flamingogebied! Hier ligt ook een periode van pijnlijke geschiedenis, want het is in deze pannen dat de door Nederlanders uit Afrika gehaalde slaven in de zinderende hitte zonder enige beschutting moesten werken. Dat heeft geduurd tot een ruime honderd jaar geleden (1863)!  Tegenwoordig heeft Cargill een concessie in dit gebied waar nog steeds pekel wordt gewonnen, maar dan op een moderne manier. Bovendien wordt het zout aan een eigen kade opgehaald en hoeft het niet meer naar Rincon vervoerd te worden, waar vroeger de zouthaven lag.

links de roze zoutpan (het laatste stadium van verdamping), rechts de zoutbergen, de watergang voor het dijkje voert het water waaruit het zout is onttrokken af. De band leidt naar een steiger in de zee waar de zoutschepen van Cargill kunnen aanmeren. 

In de piepkleine hutjes (in dit vlakke land is alles boven het maaiveld een heus landmark) overnachtten de slaven gedurende de week; op zondag trokken ze met het gedolven zout te voet naar Rincon (zo'n 30 kilometer noordwaarts) om het zout naar de haven te brengen en hun wekelijkse rantsoen sorghum (mais) te halen bij het Mangazina di Rei (magazijn van de koning). De huisjes hadden de kleur van de bijbehorende 'pan': wit, rood of blauw.